کار با خطوط برق هوایی به دلیل ولتاژ بالای برق، خطرات زیادی برای زندگی و سلامت افراد دارد. رعایت ایمنی در این زمینه از اهمیت حیاتی برخوردار است. هرگونه کوتاهی یا بی‌دقتی در رعایت نکات ایمنی می‌تواند به صدمات جبران‌ناپذیری مانند برق‌گرفتگی، سوختگی شدید و یا حتی مرگ منجر شود. بنابراین، رعایت کامل و دقیق موارد ایمنی برای حفظ سلامت و جان افراد درگیر در کار با خطوط برق هوایی ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. به همین دلیل، در این مطلب به بررسی موارد مرتبط با ایمنی در کار با خطوط برق هوایی می‌پردازیم.
خطوط برق هوایی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
خطوط برق هوایی، شبکه‌ای از سیم‌های رسانای برق هستند که بر روی دکل‌ها و پایه‌های بلند نصب می‌شوند و برای انتقال برق از نیروگاه‌ها به پست‌های برق و سپس به مصرف‌کنندگان استفاده می‌گردند. ویژگی‌های اصلی این خطوط شامل ولتاژ بالای برق عبوری (که می‌تواند از کیلوولت تا مگاولت متفاوت باشد)، استفاده از سیم‌های مسی یا آلومینیومی با مقاومت پایین، وجود عایق‌هایی برای جلوگیری از اتصال کوتاه و حفاظت از افراد، نصب روی دکل‌ها و پایه‌های مرتفع برای جلوگیری از تماس با زمین و افراد و استفاده از تجهیزات حفاظتی مختلف مانند برقگیرها و سیستم‌های ارت کردن برای امنیت بیشتر است.
خطرات بالقوه خطوط برق هوایی چیست؟
آیین‌نامه ایمنی کار روی خطوط و تجهیزات برق دار
آیین‌نامه ایمنی کار روی خطوط و تجهیزات برق‌دار از جمله آیین‌نامه‌های مرکز حفاظت فنی و بهداشت کار است که با هدف بیان مقررات و شرایط ایمنی انجام عملیات مربوط به تغییر، تبدیل، اصلاح و تعمیر خطوط و تجهیزات برق‌دار تدوین شده است. مقررات مذکور در این آیین‌نامه حداقل شرایط لازم برای تامین حفاظت و ایمنی کار با خطوط برق هوایی و تجهیزات برق‌دار می‌باشد. بنابراین الزامات و شرایط آن باید در کار با خطوط برق هوایی رعایت گردند.
مهمترین اصول ایمنی کار با خطوط برق هوایی
مهمترین اصول ایمنی کار با خطوط برق هوایی، بر اساس اولویت و اهمیت به‌صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
برنامه‌ریزی و ارزیابی ریسک
برنامه‌ریزی دقیق: قبل از شروع هرگونه کار، برنامه‌ریزی دقیق و کاملی باید انجام شود که شامل شناسایی تمامی خطرات احتمالی، تعیین روش‌های کار ایمن، انتخاب تجهیزات مناسب و تعیین مسئولیت‌ها و وظایف هر فرد است.
ارزیابی ریسک: یک ارزیابی دقیق از ریسک‌ها باید قبل از شروع کار انجام شود و اقدامات کنترلی لازم برای کاهش خطرات به‌طور کامل مشخص گردند.
مجوز کار: قبل از شروع هر کاری بر روی خطوط برق، باید مجوز کار صادر شود. این مجوز تأیید می‌کند که همه اقدامات ایمنی به‌طور کامل انجام شده و خطرات به حداقل رسیده‌اند
آموزش و صلاحیت
آموزش تخصصی: تمام افرادی که با خطوط برق هوایی کار می‌کنند باید آموزش‌های تخصصی و کامل در زمینه ایمنی برق، روش‌های کار ایمن، استفاده از تجهیزات حفاظتی فردی (PPE) و اقدامات لازم در مواقع اضطراری را دیده باشند. این آموزش‌ها باید به‌صورت منظم به‌روزرسانی گردند.
صلاحیت و گواهینامه: داشتن گواهینامه‌های معتبر و اثبات صلاحیت از الزامات اساسی است. بدون گواهینامه مربوطه، هیچ‌کس نباید با خطوط برق هوایی کار کند.
روش‌های کار ایمن
قطع کامل برق: به طور ایده‌آل، قبل از شروع هر گونه کار بر روی خطوط برق، برق باید به‌طور کامل قطع شود و به‌صورت مکتوب تأیید شود.
ارت کردن و اتصال کوتاه: برای به‌حداقل رساندن ریسک برق‌گرفتگی، سیم‌ها و تجهیزات باید به‌طور صحیح ارت و اتصال کوتاه شوند.
استفاده از ابزار عایق: تمامی ابزار و تجهیزات مورد استفاده باید عایق و برای ولتاژ خط مناسب باشند.
حفاظت در برابر قوس الکتریکی: استفاده از پوشاک و تجهیزات مخصوص برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از قوس الکتریکی.
نظارت و هماهنگی: در طول انجام کار، نظارت و هماهنگی بین اعضای گروه ضروری است
استفاده از تجهیزات حفاظتی فردی (PPE)
دستکش‌های عایق: استفاده از دستکش‌های عایق با کیفیت بالا که برای ولتاژ خطوط برق مناسب هستند الزامی است.
لباس کار عایق: استفاده از لباس عایق برق و کفش‌های مخصوص به محدود کردن تماس بدن با جریان برق کمک می‌کند.
کلاه ایمنی: برای حفاظت از سر در برابر ضربات و سقوط اشیاء.
عینک ایمنی: برای محافظت از چشم‌ها در برابر قوس الکتریکی و پرتاب ذرات.
کمربند ایمنی و طناب: برای جلوگیری از سقوط از ارتفاع، به‌خصوص هنگام کار بر روی دکل‌ها.
اقدامات در مواقع اضطراری
طرح مواقع اضطراری: قبل از شروع کار، باید یک طرح مناسب برای مواقع اضطراری تهیه شود و تمامی اعضا با آن آشنا باشند.
تجهیزات کمک‌های اولیه: وجود تجهیزات کمک‌های اولیه و آشنایی با روش‌های ارائه کمک‌های اولیه به مجروحان الزامی است.
تماس با اورژانس: در صورت وقوع حادثه، باید سریعا با اورژانس تماس گرفته شود.
رعایت این اصول به‌طور کامل و دقیق برای جلوگیری از حوادث و حفظ سلامت و جان افراد درگیر در کار با خطوط برق هوایی ضروری است. هیچ نوع کوتاهی در رعایت این موارد قابل قبول نیست.
مهمترین تجهیزات ایمنی در کار با خطوط برق هوایی
مهمترین تجهیزات حفاظت فردی (PPE) برای کار با خطوط برق هوایی عبارتند از:
✅ کلاه ایمنی عایق برق: مقاوم در برابر ضربه و عایق در برابر جریان الکتریکی.
✅ دستکش‌های عایق برق: برای محافظت از دست‌ها در برابر تماس با سیم‌های برق‌دار.
✅ لباس مقاوم در برابر قوس الکتریکی: برای محافظت از بدن در برابر جرقه‌ها و قوس‌های الکتریکی.
✅کفش‌های ایمنی عایق برق: برای جلوگیری از انتقال جریان برق از طریق پاها.
✅ عینک محافظ یا محافظ صورت: برای جلوگیری از آسیب‌های چشمی ناشی از جرقه‌ها یا ذرات پرتاب‌شده.
✅ تجهیزات حفاظت از سقوط: مانند کمربند ایمنی، طناب نجات و هارنس برای کار در ارتفاع.
✅ محافظ گوش: در محیط‌های پرسر و صدا برای جلوگیری از آسیب به شنوایی.
این تجهیزات باید مطابق با استانداردهای ایمنی و به‌طور منظم بازرسی و تست شوند تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل گردد.
توصیه‌های نهایی
برای ایمنی در کار با خطوط برق هوایی، در صورت امکان، همیشه قبل از شروع کار برق را قطع کنید و از روش‌های قفل‌کردن و برچسب‌گذاری استفاده نمایید.
فاصله ایمنی را با خطوط برق حفظ کنید و از تجهیزات عایق‌بندی شده و مناسب استفاده نمایید. تجهیزات حفاظت فردی را به‌طور کامل بپوشید.
شرایط محیطی مانند آب‌وهوا و خطرات اطراف را بررسی نمایید. هرگز به‌تنهایی کار نکنید بلکه در قالب تیم و با نظارت فردی مجرب فعالیت نمایید.
در نهایت، آمادگی برای شرایط اضطراری مانند برق‌گرفتگی یا آتش‌سوزی را داشته باشید و تجهیزات کمک‌های اولیه و آتش‌نشانی را در دسترس قرار دهید. رعایت این توصیه‌ها خطرات کار با خطوط هوایی را به حداقل می‌رساند. برای خرید انواع تجهیزات ایمنی با مشاورین ما در شرکت صنعت هایپر در تماس باشید تا با کیفیت ترین تجهیزات را استفاده کنید.
بدون شرح